زمان گیرایی و اصول گچ کاری در بنایی ساختمانر
نسبت ترکیب و زمان گیرایی و مصرف گچ در بنایی ساختمان :
در خدمات بنایی ساختمان هر نوع ملاتی که بخواهیم بسازیم باید بعد از تعیین اجزاء تشکیل دهنده ملات و مخلوط کردن آنها به آن آب اضافه کرده و دوباره ملات را مخلوط کنیم تا حالت یکنواختی داشته باشد. برای ساختن ملات گچ بنای ساختمان باید دانه های گچ را به داخل آب بریزد . بدین طریق که ابتدا مقدار کمی آب را در استامبولی (ظرف مخصوص گچ سازی) و یا حمل ملات می ریزیم آنگاه دانه های گچ را که قبلاً به نسب معین مخلوط شده است درون آن می پاشیم تا بدین وسیله کلیه دانه ها در مجاورت آب قرار گرفته و تر بشوند. مقدار آبی که یک کیلوگرم پودر گچ احتیاج دارد تا ملات بشود از لحاظ تئوری ۲/۰ لیتر است یعنی تقریباً ۲۰ درصد وزن گچ ولی عملاً برای آنکه شکل پذیری بهتری در ملات گچ ایجاد شود و کارگران مجال کار کردن با آن را داشته باشند باید به ملات گچ در حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد وزنش آب اضافه نمود. البته بقیه آب آن پس از خشک شدن گچ تبخیر گشته و جای قسمتی از آن در اثر ازدیاد حجمی که گچ در موقع سخت شدن دیگر ازدیاد حجمی در آن بوجود نمی آید لذا همیشه جای قسمتی از آبهای تبخیر شده به صورت تارهای مویین در آن باقی خواهد ماند.
گچ ساختمانی باید زود شروع به گرفتن و سخت شدن نموده و سخت شدن آن نیز باید خیلی زود پایان یابد . در خدمات بنایی ساختمان گچ ساختمانی مرغوب گچی است که زمان گرفتن آن زودتر از ۸ دقیقه شروع نشود و حداکثر از ۲۵ دقیقه دیرتر شروع به گرفتن ننماید و پایان سخت شدن آن نباید زودتر از ۲۰ دقیقه و دیرتر از یک ساعت باشد.
اصول آسترکشی با گچ در بنایی ساختمان :
در بعضی از شهرها بنای ساختمان پس از شمشه گیری اول زیر کار را اندود ناصافی بنام آستر می نمایند و پس از خشک شدن آستر رویه کشی را شروع می کنند برای اینکه آستر اولا ملات های این آجرها را پر کرده و پس از رویه کشی روی کار خط جای ملات های آجر کار نمایان نمی گردد. در گچ کاری برای زیرسازی از گچ غربالی استفاده می کنند ولی برای ابزار زنی و یا خط کشی سقف احتیاج به گچ الکی می باشد. ضخامت اندود گچ کاری حداقل ۵/۲ سانتیمتر است و نباید از ۲ قشر کمتر باشد. ضخامت قشر گچ و خاک ۵/۱ سانتیمتر و اندود گچ یک سانتیمتر و گچ کشته پرداختی ۳ میلیمتر است . زمان شروع و ختم گرایش به ترتیب برای گچ زودگیر ۲ و ۵/۱ و برای گچ معمولی ۶ و ۳۰ و شروع گرفتن برای گچ کندگیر نباید از ۲۰ دقیقه بیشتر باشد لذا در صورت استفاده از آهک شکفته برای کندگیر کردن تا ۱۰ درصد وزن گچ ، زمان شروع گرفتن به ۱۲ دقیقه افزایش می یابد. برای این کار دوغاب آهک باید از الک با چشمه کمتر از یک میلیمتر گذشته باشد.
سفیدکاری با گچ کشته و دوگچه در بنایی ساختمان :
در گچ کاری پس از استرکسی نوبت به سفید کاری روکار نما داخلی با گچ کشته و دوگچه میرسد. برای تهیه ملات گچ کشته ابتدا باید به طریق زیر عمل کرد.
- با پیمانه به نسبت ۳ پیمانه آب و یک پیمانه گچ را در استامبولی ریخته با هم مخلوط می کنیم.
- عمل هم زدن گچ را هر ۱۰ تا ۲۰ ثانیه یکبار تکرار می کنیم ، تا کاملاً آب آن از بین برود ( یعنی آب گچ توسط خود ملات مکیده شود)
- عمل ورز دادن را آنقدر ادامه می دهیم ، تا گچ توان و گیرایی خود را از دست بدهد
- امکان اضافه کردن آب مجدد نیز به ملات وجود دارد ولی باید عمل ورز دادن را ادامه بدهیم تا زمانی که ملات گچ از لای انگشتان دو دست خارج شود.
- پس از آماده شدن گچ کشته ، به مقدار لازم روی سطح کار بطور یکنواخت به ضخامت یک میلیمتر ، با ماله گچ را می کشیم و ماله کشی را به صورت رفت و برگشت انجام می دهیم.
توجه : در بنایی ساختمان آب را باید در حدی به گچ کشته اضافه نمود که گچ کشته را بتوان در دست نگهداشت. هر چه با ماله پرداخت ، ( بر سطح کار بکشیم ) استقامت گچ کشته ، بیشتر شده و اگر گچ کشته را ضخیم (کلفت ) بر روی کار بکشیم بعد از مدتی ترک هایی ریز بر روی سطح کار به وجود می آید و به زیبایی کار لطمه وارد می کند.
در ضمن در بنایی ساختمان قبل از کشته کشی باید دست کشید که اگر سطح کار خشک می باشد آن را مرطوب نماییم . برای مرطوب کردن آب را به صورت فشار می پاشند.
- در پایان کار می توان با کشیدن پارچه خیس روی سطح کار پرداخت شده کشید تا کاملاً سطحی صیقلی و براق داشته باشیم.
دوگچه در بنایی ساختمان :
سطوحی که نیاز است از سطوح دیگر برجسته باشد بنای ساختمان با قلم دو سر یا ماله کوچک یا با کاردک بوسیله گچ خوش مایه آن را دوگچه کرده و بلافاصله آن را زیر و رو کرده آماده ساخت وساز می کنند. گچ خوش مایه وقتی بر روی هم انداخته می شود (کار ، دوگچه ) بیشتر همدیگر را جذب می کنند این عل بدقت زیادی نیاز دارد در هر مرحله از کار باید نسبت آب به گچ یکسان باشد تا گچ فعلی به گچ جدید جوش بخورد، اگر گچ زیری شل باشد و گچ رویی سفت تر تهیه شود با اندک فشاری این دو همدیگر را ول می کنند و از کار جدا می شوند. بنابراین در موقع دوگچه کردن در جاهایی که لازم است دوگچه شود می بایستی زیرسازی با روی کار(دوگچه ) هماهنگی از نظر شل و سفت بودن گچ دقت لازم بعمل آید تا کار پس از خشک شدن از یکدیگر ول نشده و آسیب نبیند.
